Oczekiwania studentów wobec realiów rynku pracy

Czego studenci i absolwenci szkół wyższych oczekują od swojej pierwszej pracy? To pytanie, które bardzo często zadają sobie pracodawcy i specjaliści z działów HR. Odpowiedź na nie jest również niezmiernie istotna dla samych studentów wkraczających na drogę zawodową. Jedni i drudzy, aby móc sprostać wzajemnym oczekiwaniom, muszą nie tylko rozumieć potrzeby drugiej strony, ale również wypracować zadowalający obie strony kompromis. Jednak, aby go osiągnąć, najpierw należy poznać wymagania, które stawia przed nami druga strona oraz zastanowić się, co możemy zaoferować w zamian. Z jednej strony mamy pracownika, czyli najważniejszy kapitał każdej firmy, z drugiej realia rynku i aż 26-procentową stopę bezrobocia wśród absolwentów uczelni wyższych.

Oczami studenta

Specjalizacja i rozwój w wybranej dziedzinie, niezależność finansowa, stabilne zatrudnienie, praca w międzynarodowej korporacji czy własny biznes – to tylko niektóre z celów zawodowych współczesnych studentów i absolwentów uczelni wyższych. Choć z pozoru różne, łączy je wspólna cecha – konsekwentna realizacja planów i coraz większe wymagania stawione nie tylko sobie, ale też przyszłemu pracodawcy. Zanim jednak cel zostanie osiągnięty, do przebycia jest jeszcze długa droga.  Coraz częściej na starcie oprócz dyplomu ukończenia studiów znajdują się liczne staże, kursy, pierwsze doświadczenia zawodowe, ale nawet bycie najlepszym nie gwarantuje zdobycia upragnionej posady. Ogromna konkurencja oraz coraz większe oczekiwania ze strony pracodawców sprawiają, że oprócz tytułu, niezbędna staje się wiedza praktyczna. Studenci zdają sobie z tego sprawę. Jak pokazuje raport ConQuest Consulting z 2013 roku, ponad 60% z nich podejmując praktykę lub pracę w trakcie trwania nauki, uzasadniło to chęcią zdobycia doświadczenia. Tylko 20% wpisem w CV, a nieco ponad 7%, potrzebą zarabiania pieniędzy.

Jednak sam fakt posiadania ciekawej adnotacji w życiorysie nie gwarantuje sukcesu. Pozostaje pytanie, gdzie aplikować, jaką firmę wybrać? Według przywołanego wyżej badania ponad 28% studentów decydując się na podjęcie stażu aplikuje tam, gdzie może wykonywać pracę związaną ze swoim kierunkiem studiów.  Około 25% kieruje się możliwością kontynuacji współpracy po zakończeniu praktyk, a dla 15% najważniejszy jest prestiż firmy. Nie bez znaczenia jest także oferowane wynagrodzenie (12%). W przeciągu ostatnich dwóch lat oczekiwania dotyczące miesięcznych zarobków w pierwszej pracy wzrosły do poziomu 2 859 zł netto.

Realizacja celu

Droga do osiągnięcia upragnionego celu, powinna zaczynać się już na etapie wyboru profilu uczelni i decyzji, jaką ścieżką zawodową student chce podążać oraz w jaki sposób będzie poszerzać swoje kompetencje. Praktyki, staże, czy warsztaty oferowane przez Akademickie Biura Karier, to zaledwie ułamek możliwości, z jakich mogą korzystać żacy. Uzupełniającą formą kształcenia są wszelkie działania dodatkowe, np. studia podyplomowe, MBA, szkolenia zewnętrzne, szczególnie istotne i przydatne w momencie zmiany pracy bądź przekwalifikowania. Jak podaje badanie Uczelnia Przyjazna Pracodawcom 2012 tylko 54% absolwentów podejmuje pracę zgodną z ukończonym kierunkiem kształcenia. Podjęcie jej jednak wcale nie oznacza zakończenia procesu edukacji. Z badań UPP wynika, że większość absolwentów (67%) jeszcze po ukończeniu studiów, podnosi swoje kwalifikacje zawodowe. Największą popularnością cieszą się studia podyplomowe (32%) oraz wszelkie kursy i szkolenia (54%).  

Wróćmy jednak do miejsca, które w największym stopniu odpowiada za przygotowanie przyszłych specjalistów do wykonywanego zawodu -  uczelni. Z roku na rok, dzięki coraz lepszemu zapleczu merytorycznemu oraz technicznemu, polscy studenci zostają doceniani nie tylko przez rodzimych, ale także zagranicznych pracodawców. Świadczą o tym chociażby kolejne centra badawczo-rozwojowe powstające na terenie naszego kraju.

„Rozwój firm w ogromnym stopniu zależy od zasobów ludzkich - dobrze wykształconych kreatywnych inżynierów, magistrów oraz współpracy z ośrodkami naukowymi. Proces kształcenia m.in. informatyków w czołowych polskich uczelniach uwzględnia przede wszystkim rozwój technologii informatycznych. Laboratoria szkół wyższych wyposażone są w nowoczesne systemy informatyczne i sieci komputerowe najnowszej generacji. Skutkuje to bardzo dobrym przygotowaniem absolwentów do podjęcia pracy w firmach o światowej renomie. Pojawienie się bardzo dobrych perspektyw zawodowych w takich branżach jak m.in. IT praktycznie wyeliminowało wyjazdy absolwentów kierunków informatycznych do pracy za granicą. - podkreśla prof. dr hab. inż. Krzysztof Zieliński, kierownik Katedry Informatyki AGH w Krakowie.

Oczami pracodawcy

Wiemy już, czego oczekują studenci, a jak patrzy na to przyszły pracodawca? Najlepszą tego ilustracją mogą być wyniki raportu UPP 2012, według którego 44% badanych firm jako czynnik decydujący o zatrudnieniu absolwentów szkół wyższych, podało wiedzę i umiejętności. Dopiero na drugim miejscu (21%) wymieniono doświadczenie zawodowe, tak istotne z punktu widzenia studentów. Do pozostałych, ale równie ważnych elementów wpływających na możliwość podjęcia przyszłej współpracy, należy: poziom wykształcenia (14%), kompetencje psychospołeczne (14%) oraz prestiż uczelni (7%).

Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku tzw. umiejętności deficytowych wśród studentów i absolwentów. Do najistotniejszych należy: biegłość w łączeniu teorii z praktyką (42%), obsługa i kontakt z klientem (39%), łatwość w rozwiazywaniu problemów (34%), a także znajomość języków obcych (28%). Na kolejnych miejscach plasują się umiejętności interpersonalne, praca w grupie, zdolność dostosowania się do zmian w otoczeniu, kreatywność, obsługa komputera, a także szybkie przyswajanie wiedzy.

 „Od kandydatów na staże, praktyki czy stanowiska juniorskie oczekujemy przede wszytskim chęci zdobywania wiedzy i otwartości. Atutem są studia na renomowanej uczelni technicznej, solidna wiedza akademicka, a także uczestnictwo w konkursach programistycznych. Niezbędna jest też znajomość języka angielskiego na poziomie umożliwiającym swobodne komunikowanie się w międzynarodowym środowisku pracy” - zaznacza Magdalena Leonczyńska, Recruitment & Employer Branding Manager, Centrum Badawczo-Rozwojowe Samsung Polska.

Algorytm inżyniera

Działania prowadzone przez Akademickie Biura Karier, a wśród nich wspomniane programy staży czy praktyki, coraz częściej uzupełniają kursy i programy szkoleniowe organizowane bezpośrednio przez pracodawców. Jest to niepowtarzalna okazja, która nie tylko daje możliwość poznania specyfiki pracy w firmie, ale pozwala też zaprezentować się przyszłemu pracodawcy.

„Od wielu lat prowadzimy różnorodne programy dla studentów i absolwentów. Jednym z nich jest Algorytm Inżyniera. Jest to 3-miesięczny projekt szkoleniowy skierowany do ambitnych młodych osób z podstawową umiejętnością programowania. Podczas programu uczestnicy poznają najważniejsze aspekty inżynierii oprogramowania, praktyczne wykorzystanie nowoczesnych języków programowania (m.in. C, C++ i JavaScript), a także uczą się efektywnie pracować w zespole – organizować i prowadzić projekty oraz przygotowywać i przedstawiać prezentacje. Program kończy się rozmową kwalifikacyjną, na podstawie, której oceniamy poziom wiedzy uczestników, a najlepszym proponujemy dalszą współpracę. Kolejną inicjatywą są staże. Stażyści mają okazję podnieść swoje kwalifikacje oraz poznać charakterystykę pracy w międzynarodowej korporacji poprzez realizację innowacyjnych projektów. Ponadto studenci korzystający z programu staży mają możliwość uczestniczenia w szkoleniach prowadzonych przez pracowników Centrum Badawczo-Rozwojowego Samsung Polska. Każdy stażysta podczas swej pracy ma przydzielonego mentora, który wspiera go w realizacji przydzielonych zadań. Po zakończonym programie praktyk najlepsze osoby mają szansę kontynuowania współpracy z naszą firmą.” – mówi Magdalena Leonczyńska, Recruitment & Employer Branding Manager, Centrum Badawczo-Rozwojowe Samsung Polska.

To, w jaki sposób wykorzystamy szansę daną nam przez pracodawcę, zależy tylko od nas. Należy pamiętać jednak, że pewne sytuacje nigdy więcej mogą nam się nie powtórzyć. Trud i wysiłek włożony w pracę i naukę zawsze zaprocentuje. Tak jak to miało miejsce w przypadku Filipa Jarno, uczestnika programu „Algorytm Inżyniera”, który po pomyślnie zdanym egzaminie końcowym został zatrudniony w poznańskim oddzielne Samsung R&D.

„Chęć udziału w Algorytmie Inżyniera wyniknęła z pragnienia poszerzenia wiedzy z zakresu programowania w JavaScripcie oraz zdobycia pierwszego doświadczenia zawodowego. Chciałem się nauczyć nie tylko, jak mogę programować, ale również,  jak powinienem, czyli jakie są najlepsze praktyki.  Cel ten został osiągnięty w 100%, nauczyłem się wielu pożytecznych technik i wzorców, pracy w grupie, poznałem wiele ciekawych bibliotek i wykorzystałem je w już w projektach. Moja pozycja na rynku pracy zdecydowanie się polepszyła, a pozyskana wiedza i doświadczenie pozwoliły na zdobycie stanowiska młodszego programisty”.

Spotkanie w połowie drogi, czyli dobrze znaleźć…

Kluczem do sukcesu jest kompromis między wymaganiami przyszłego pracownika, a oczekiwaniami przyszłego pracodawcy. I choć zupełnie inaczej wygląda to z perspektywy studenta (poszukuje i może przy tym podejmować nietrafione decyzje, chce się rozwijać, doskonalić, zaspokajać ciekawość, a oprócz tego być samodzielnym finansowo) oraz perspektywy pracodawcy (interesuje go kompetencja, efektywność pracownika, zaangażowanie w wykonywaną pracę i lojalność), w większości przypadków sukces jest osiągalny.  

Firmy chcą inwestować w pracowników, a pracownicy chcą, aby w nich inwestowano. Wymaga to jednak w pierwszej kolejności dobrego poznania potencjału i możliwości obu stron. Firma ocenia kompetencje i szybkość adaptacji, pracownik warunki rozwoju i możliwości awansu. Nie ma tu jednak przegranych, to klasyczny model win–win: dajesz, żeby zyskać. Firma zyskuje wartościowego pracownika, pracownik zaś dobrą przestrzeń do doskonalenia i rozwoju.

ip