Jak uniknąć nieporozumień i konfliktów? Pomoże Ci znajomość modelu kwadratu komunikacyjnego

Pewnie nie raz zdarzyło ci się, że ktoś źle odebrał twoje intencje i w twoim mniemaniu, na zwyczajną informację, zareagował atakiem lub się obraził. Dlaczego się tak dzieje? Co sprawia, że czasami skuteczna komunikacja jest utrudniona? Wyjaśniamy, na czym polega model kwadratu komunikacyjnego zaproponowany przez Friedemanna Schulza von Thuna. Przyswojenie tej wiedzy, znacznie ułatwi kontakty z pracownikami, znajomymi czy nawet rodziną.

Czym jest model poczwórnej tuby?

Jest to opracowany przez niemieckiego psychologa i eksperta w komunikacji interpersonalnej i intrapersonalnej - Friedemanna Schulza von Thuna - model komunikacji, opisujący wielowarstwowość struktury wypowiedzi i rozumienia ludzkiego. W prosty sposób wyjaśnia nam możliwe przyczyny powstawania nieporozumień podczas rozmów i definiuje zachowania w zależności od dominującego sposobu odbierania komunikatów.

Zobacz też: Kim są niebieskie kołnierzyki?

Każdy ma czworo uszu i ust

Według modelu kwadratu komunikacyjnego, zwanego też modelem poczwórnego ucha, możliwe jest odebranie komunikatu w zależności, które "ucho" jest naszym dominującym. Również nadawca, wypowiadając swoje myśli, nadaje im znaczenia w zależności od tonu, akcentu czy zwrócenia większej uwagi na pewne informacje. I tu pojawia się problem. Łatwo jest o nieporozumienie, gdy osoba, z którą rozmawiamy, reprezentuje inne podejście do komunikatu. Friedemann Schulz von Thuna wyszczególnił  cztery płaszczyzny odbierania i przekazywania treści:

• ucho/usta faktów - odbiera tylko suche fakty i rzeczowe wypowiedzi. Jest nastawione wyłącznie na dane, niepoparte dodatkowymi znaczeniami czy kontekstami. Komunikat odebrany przez odbiorcę jest filtrowany i sprawdzany pod względem prawdziwości, istotności i kompletności;

• ucho/usta relacji - kładzie nacisk na relacje odbiorcy z nadawcą i odwrotnie. Doszukuje się przesłanek do swoich teorii o nastawieniu i podejściu twórcy komunikatu do adresata. Analizuje ton głosu, mowę ciała, identyfikuje emocje. Zwraca uwagę na wydźwięk przekazywanej informacji;

• ucho/usta apelu - znajduje w komunikacie prośby, oczekiwania, nakazy, polecenia. Zwraca uwagę na to, do czego zostaje zobligowany i wykonuje to lub nie. Nadawca "ustami apelu" może jawnie lub skrycie poprzez radę lub manipulację, wpłynąć na działania odbiorcy "ucha apelu";

• ucho/usta ujawniania siebie - nadawca bardzo chętnie dzieli się informacjami na swój temat. Składowymi są celowa i świadoma samoekspresja oraz działania prowadzące do niezamierzonego tj. nieświadomego ujawniania swoich poglądów, emocji, wartości lub cech charakteru. Każda wypowiedź staje się nośnikiem danych na temat jej nadawcy.

Zobacz też: Czy tatuaże są mile widziane przez pracodawców?

Zastosowanie metody w praktyce

Zapoznanie się z modelem kwadratu komunikacyjnego sprawi, że staniemy się przede wszystkim bardziej świadomi i mniej podatni na wchodzenie w jałowe dyskusje, powodowane niezrozumieniem lub dysonansem w doborze narzędzi do odczytania komunikatu.

Jeśli usłyszymy komunikat: trzeba wynieść śmieci, rzucony w przestrzeń, to osoba, u której dominuje tzw. ucho apelu, zapewne wstanie z kanapy i poczuje się zobligowana do ich wyniesienia. Ktoś, kto odbiera informacje "uchem faktów", stwierdzi: w śmietniku zebrało się za dużo śmieci, trzeba je wynieść, by było miejsce na nowe. "Ucho relacji" zwróci uwagę na sposób, w jaki wypowiedziano komunikat i jeśli było to np. pełne zniecierpliwienia westchnięcie to osoba taka, może zacząć się zastanawiać, czy nadawca jest zły na nią, z powodu tego, że nie opróżniła kosza wcześniej. Natomiast dominujące "ucho ujawniania siebie" dowie się, że nadawca bardzo nie lubi wynosić śmieci i szuka kogoś, kto zrobi to za niego. Psychologowie twierdzą, że przykładanie większej uwagi do poszczególnych płaszczyzn komunikacji może brać się z płci rozmówcy oraz kultury, z której pochodzi. 

Dlatego ważne jest, by zaobserwować, w jaki sposób osoby z otoczenia odbierają nasze komunikaty i na co zwracają uwagę. Jeśli sami mamy wątpliwości w interpretacji czyichś intencji, warto dopytać. Czasami osoba, informując nas o swoim problemie, wcale nie oczekuje porady czy pomysłu na rozwiązanie go, a chce zostać jedynie wysłuchana.

Urszula Kokot

Fot. Fauxels z Pexels

Źródła: katarzynapluska.pl, blog.krolartur.com, kowalskidariusz.com, zarzadzam-projektami.pl, pl.wikipedia.org.