Praca w nadgodzinach - co trzeba wiedzieć?

Z godzinami nadliczbowymi, czyli inaczej zwanymi nadgodzinami, mamy do czynienia w momencie, kiedy czas pracy przekracza ustalony dzienny harmonogram pracownika. Czy pracownik ma obowiązek zostać w pracy po godzinach?

Zobacz też: Sztuczna inteligencja a redukcja etatów. Jakie zawody są zagrożone?

Nadgodziny są obowiązkowe!

Godziny nadliczbowe to czas spędzony w pracy poza ustalonym stałym harmonogramem. Nie uznaje się ich, jeśli pracownik zostaje w miejscu pracy z własnej inicjatywy i bez wiedzy pracodawcy. Prawo pracy mówi, że pracownik ma obowiązek wykonywać godziny nadliczbowe na polecenie przełożonego. Przepisy jednak dokładnie określają, kiedy następuje taka konieczność.

Praca w godzinach nadliczbowych jest możliwa tylko w razie:

• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
• szczególnych potrzeb pracodawcy.

Co do szczególnych potrzeb pracodawcy: zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 26 maja 2000 roku, I PKN 667/00

szczególne potrzeby pracodawcy należy rozumieć jako przeciwstawne do zwykłych, normalnych potrzeb pracodawcy, tj. zaistniałych w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

Oznacza to, że pracodawca nie ma prawa zaplanować nadgodzin, jeżeli jednak pracownik odmówi wykonywania godzin nadliczbowych, wówczas mamy do czynienia z naruszeniem obowiązków pracownika. Jest to podstawa do nałożenia kary porządkowej lub rozwiązania umowy o pracę.

Kto ma prawo odmówić wykonywania nadgodzin?

Zakaz wykonywania godzin nadliczbowych dotyczy pracy pracowników:

• zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia – dotyczy pracy w godzinach nadliczbowych ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy,
• w ciąży (zakazu tego nie uchyla zgoda pracownicy będącej w ciąży),
• młodocianych,
  którzy opiekują się dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia, chyba że pracownik zgodzi się na pracę w godzinach nadliczbowych,
  posiadających zaświadczenie lekarskie o konieczności czasowego wstrzymania się od pracy w godzinach nadliczbowych, wydane na podstawie przepisów szczególnych,
• niepełnosprawnych, chyba że: pracownik niepełnosprawny jest zatrudniony przy pilnowaniu, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracownika, a w razie jego braku – lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą – wyrazi zgodę na niestosowanie zakazu.

Ponadto pracownik ma prawo odmówić wykonywania godzin nadliczbowych, kiedy polecenie pracodawcy jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

KD

fot. pexels

Źródło: poradnikpraocownika.pl